Nuwe blog adres

Let daarop dat my nuwe blog adres die volgende is: http://proregno.wordpress.com/

Sien u daar !

Groete
Slabbert

Betroubare “mans” – artikel 30 van die Nederlandse Geloofsbelydenis

Problematiek
In die debat oor vrou-in-die-(besondere)amp (VIDA) in die GKSA word daar dikwels gehoor dat dit nie ‘n saak is wat in die gereformeerde belydenis aangespreek word nie, m.a.w. die belydenis maak nie ‘n uitspraak oor geslagtelikheid en die besondere ampte nie. En nou, aangesien dit nie daar eksplisiet aangespreek of genoem word nie, daarom kan verskillende (en teenoorgestelde) standpunte verdra en ge-akkomodeer word.

Historiese konteks
DIt is waar dat geen artikel van ons geloof spesifiek afgestaan word aan die saak nie, maar dit is maklik om te verklaar. In die tye van die opstel van die belydenis (16/17de eeu) was VIDA nie ‘n brandende kwessie in die kerke soos vandag nie, en is daar vanselfsprekend aanvaar dat betroubare ‘manne’ die besondere ampte moet vul, volgens die Skrif se leer, soos vasgehou en bely deur 2000 jaar se kerkgeskiedenis.
Verder moet ons in ag neem dat die doel van die belydenis nie is om ‘n detail allesomvattende weergawe te gee van letterlik alles wat ons moet glo nie, en ook nie presies wat oor dit wat wel vermeld word, presies alles geglo moet word nie. Verder kan daar nogsteeds veranderinge en byvoegings plaasvind, in die lig van die Skrif wat dit vereis (semper reformanda, sien ook NGB artikel 7), ook a.g.v. die tye waarin ons lewe wat dit kan noodsaak (sien bv. die voorwoord tot die Dordtse Leerreëls; so kan daar bv. ‘n nuwe belydenis ontstaan oor die skeppingsleer of Skrifgesag).

Geslagtelikheid in NGB artikel 30 ?
Dit alles gesê, is daar tog ‘n aspek in ons belydenis oor die saak van geslagtelikheid wat ‘n mens maklik kan mislees, en wat daarop wys dat dit betroubare ‘manne’ moet wees, nie betroubare ‘vroue’ nie, vir al die besondere ampte: herders, ouderlinge én diakens.

Ek is hierop gewys deur ‘n “United Reformed Churches of North America” (URCNA) predikant, Daniel R. Hyde, waar hy skryf in sy kommentaar op Artikel 30 van die NGB, wat handel oor “Die regering van die Kerk”.

Eers artikel 30 self (kursief bygevoeg):

Ons glo dat hierdie ware kerk ooreenkomstig die geestelike bestuurswyse wat ons in die Here ons in sy Woord geleer het, geregeer moet word. Daar is naamlik dienaars of herders wees om die Woord van God te verkondig en die sakramente te bedien; ook ouderlinge en diakens om saam met die herders die kerkraad te vorm. Deur hierdie middel moet hulle sorg dra dat die ware godsdiens onderhou, die ware leer oral versprei, die oortreders op geestelike wyse vermaan en in toom hou en die armes en bedroefdes ook volgens hulle nood gehelp en getroos word. Op hierdie wyse sal alles in die kerk behoorlik en ordelik geskied wanneer betroubare persone gekies word ooreenkomstig die voorskrif wat die apostel Paulus in die brief aan Timoteus gee (1Ti 3).
1Kor 4:1-2; 2Kor 5:19; Joh 20:23; Hand 26:18; 1Kor 15:10; Mat 5:14; Luk 10:16; Gal 2:8; Tit 1:5; 1Ti 3.

Dit gaan spesifiek oor die frase “betroubare persone”, wat volgens die oorspronklike tekste spesifiek dui op “betroubare manne”. Hier is ds. Hyde se verklaring by artikel 30:

“Before moving on in our exposition, it should be noted well that the Confession speaks of the offices of pastor, elder, and deacon as being filled by “faithful men.” Not only is the noun in the French text, personnage, masculine, but also the noun in the Latin text is even more explicit, viri, which is the word for a man.

This is the confessional position, which the Form for the Ordination of Elders and Deacons clearly states in the exposition of the office of deacon. The Form says because the apostles were overburdened, “certain men were chosen,” as the text of Acts 6 makes clear. The Confession and the Form follow the basic biblical texts. In Acts 6:3 the word that is used for the men who were chosen to serve focuses on the idea of male, rather than the generic man. Paul says in 1 Timothy 3:12 that the deacon “must be the husband of but one wife” and also refers to “their wives” in verse 11. Further, 1 Timothy 2:12 teaches that a woman cannot be an office bearer since she cannot teach or have authority over a man.

There were, of course, many women in the New Testament churches that served the Lord in the setting of the church. Phoebe is one of these. She is called “our sister . . . a servant (diakonos) of the church in Cenchrea” (Romans 16:1). Tabitha, also called Dorcas, is called “a disciple . . . who was always doing good and helping the poor” (Acts 9:36). In Ephesus, and perhaps in other churches, there was a “list of widows” of those who were over sixty years old and devoted themselves “to all kind of good deeds” (I Timothy 5:9–10).” (With Heart and Mouth: An Exposition of the Belgic Confession, Grandville MI: Reformed Fellowship, pp.409,410)

Verklaring
‘n Mens moet wel noem dat die oorspronklike Franse woord 1) ‘personnage’ (personnages [manlik]... fideles) fokus nie op die ‘geslagtelikheid’ noodwendig nie, maar op die ‘karakter’ van die ampsdraers (soos artikel 30 ook uitwys met die woord ‘betroubare’). Die geslag van die naamwoord is dus nie alleen deurslaggewend opsigself nie en daarom moet ‘n mens waak om nie te veel daarvan te maak nie.2)

Tog is dit belangrik om te sien, eerstens, dat die begronding in die Skrif (“... ooreenkomstig die voorskrif wat die apostel Paulus in die brief aan Timoteus gee”, 1 Tim.3), duidelik daarop dui dat hierdie ‘personnages’ van NGB art.30 ‘mans’ moet wees (Grieks: anér = ‘man’, sien 1 Tim.3:2,12), en, tweedens, dat die oorspronklike Latyn (viri fideles = betroubare mans) baie eksplisiet dui op ‘mans’ (viri). Die Latynse woord ‘vir’ (man) word eksplisiet gekies (en nie ‘femina’, vrou, nie).

Bevinding
Die skriftuurlike, teologiese en historiese konteks van ons belydenis wys dus daarop dat dit betroubare ‘mans’ moet wees, nie ‘vrouens’ nie.

Konklusie
Die GKSA se sinode (2009) se onlangse besluit om vrouens tot diakens toe te laat (Sinode 2010) is in stryd met die Skrif (1 Tim.3), die belydenis (NGB art.30) asook die weg wat artikel 31 van ons Kerkorde aandui, aangesien die belydenis nie vanuit die Skrif weerlê en verander is nie.

1) Sien die volgende twee bronne oor die oorspronklike uitgawes van die Nederlandse Geloofsbelydenis: Philip Schaff (ed.), The Creeds of Christendom, vol.1 (Grand Rapids, MI: Baker, 1998), p.502-507; J.H. Bakhuizen van den Brink (samesteller), De Nederlandsche Belijdenisgeschriften (Amsterdam: Uitgeversmaatschappij Nederland, 1940), p.11-24.
2) Dankie vir ds. Eric Kayayan (GK Rietvallei) vir sy hulp met die Franse en Latynse grammatika.

Hilke gedoop - 27 Desember 2009

Tannie Anna Malan (lidmaat sedert 1957 by ons gemeente), hou vir Hilke vas na die doop.

My ma hou vir Hilke vas, lekker aan die slaap met haar 'pajamas' aan !

Ds. Cobus Rossouw (GK Daspoort) doop vir Hilke, terwyl my rykdom toekyk (Ps.128).

PSALMS VS GESANGE IN DIE GKSA

WAS DIE PSALM VS GESANGE SAAK IN DIE HERSTIGTING VAN DIE GKSA 'N ‘MIDDELMATIGE SAAK’ SOOS DIT VANDAG VOORGEHOU WORD ?

“Ja, die geskiedenis het meer om te bewys. Haar onwraakbare getuienis is dat geen kerk streng gereformeerd gebly het, wat die gesange gebruik het nie. Daar was steeds 'n wisselwerking. Die losheid in de leer roep om die gesange, en die gesange roep om die losheid van die leer.” – Totius en Cachet

"Die Sinode (Kaapse NG Kerk, 1847) onderskei twee-ërlei besware t.w. dat die beswaardes ‘geweigerd hebben de Gezangen te zingen’ wat dui op ‘n beswaar teen Gesange as sodanig en tweedens ‘zoo zy omtrent het een of ander gezang eenige bedenking of zwarigheid mogen hebben’ wat dui op die leerstellige besware teen sommige Gesange" - Dr. GCP van den Vyver, Dirk Postma 1818-1890 (Potchefstroom: Pro Rege, 1958, p.206).

Die Psalm vs Gesange kwessie was “tog een van die kernpunte waarom die stigting van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika gedraai het.” - GCP van den Vyver (ibid., p.202)

Tydens een van die sinode-aande verlede week (Donderdag, 8 Jan 2009), is die "Dagboek van Dirk Postma" (vertaal in Afrikaans uit die Nederlands, deur o.a. dr. Wim Vergeer), deur die vertaler oorhandig aan die skriba van die moderamen.

In dr. Vergeer se toespraak, het hy groot klem gelê op Postma se gemoedelike en verdraagsame standpunt aangaande die Gesangekwessie.

'n Mens wil nie baie spekuleer oor waarom hy in sy toespraak op hierdie een aspek van Postma se hele dagboek klem gelê het nie, maar na my mening het hy dit gedoen juis om vir die sinode en ons kerke dit te probeer voorhou, dat as ons nie na hierdie sinode nie meer as oorwegend Psalmsingende kerke bekend gaan staan nie, maar nou ook as Gesangsingende kerke, dan is dit nie 'vreemd' aan ons herstigting nie, want Postma was mos verdraagsaam teenoor die Gesange.

Dieselfde trant kry 'n mens min of meer in die Kerkblad van Januarie 2009. Die redakteur skryf 'n artikel oor die feesvieringe van 1959 ('n Terugblik - die eeufees van 50 jaar gelede, p.5), en, siedaar, een van die sake waaraan die meeste aandag gegee word, vanuit die wye klomp lesings en preke wat daardie tyd plaasgevind het, is prof. S Du Toit se lesing (asook PC Snyman se verwysing na dieselfde saak in 1909):

"Die feesrede op Sondag 29 Maart is deur prof. S du Toit gelewer oor die reformatoriese roeping van die kerk in die verlede, die hede en die toekoms. Hy behandel onder andere die oorsake wat aanleiding gegee het tot die kerkskeiding in 1859 en wys die beskouing af (dis ‘n “legende”, sê hy) dat die hele stryd destyds net oor gesange gegaan het, en hy wys daarop dat diepgaande leerstellige sake ter sprake was. Die 15 man van die Afskeiding wou ‘n vrye Gereformeerde kerk hê, vry van die staatsmag van buite, en vry van kerklike hiërargie van binne.

Hy wys verder ook op bepaalde gevare wat die GKSA bedreig, soos byvoorbeeld negativisme, ‘n gevaar waarop dr. PC Snyman reeds in 1909 tydens die halfeeufees gewys het. Slaan ‘n mens hierdie toespraak van PC Snyman na, wat in die Gedenkboek (1949), saamgestel deur prof. Jan Lion Cachet, verskyn het, dan wys Snyman daarop dat indien jy vir iemand sou vra “Waarom is jy Gereformeerd?”, en hy/sy sou antwoord “Omdat ek nie Gesange sing nie”, dit totaal onvoldoende is. ‘n Mens kan duisend en een dinge nié doen nie, maar dan is daarmee nog nie gesê wat jy wél doen nie — en daarop kom dit ten slotte aan (volgens Snyman, bl. 187)."

Dus, as 'n mens bogenoemd opmerkings lees, en jy ken nie albei kante van die geskiedenis oor die rol wat Gesange gespeel het in die ontstaan van die GKSA nie, dan sal jy begin dink:

1. die Psalms vs Gesange saak het nié sentraal gestaan in die herstigting van die GKSA nie.
2. Dirk Postma se verdraagsame standpunt was ook die standpunt van die reeds bestaande Gereformeerde Doppers wat die vaders was van die herstigting van die GKSA.
3. Dat huidige lidmate van die GKSA wat 'n Psalmsingende kerk wil bly, en nie 'Gesange wil sing nie', skuldig is aan 'negativisme'
4. Dat wat ons sing in ons kerke, bloot 'n middelmatige saak is.
5. Dat die ou Doppers wat die GKSA herstig het, slegs teen die inhoud van die Gesange was, en nie teen sing van Gesange opsigself nie.

Om hierdie historiese eensydige herinterpretasies (wat ook met ons land se geskiedenis plaasvind) van die verlede aangaande die herstigting van die GKSA aan te spreek, asook die rol van die Psalms aan te spreek, bied ek die artikel hieronder aan.

Dit is my hoop dat hulle wat nie meer tevrede is met God se Liedboek vir sy Kerk, die VerbondsPsalms nie, en besig is om Gesange in te voer, ten minste eerlik en objektief sal omgaan met die verlede, aangaande hierdie saak.

'n Mens het nie nodig om die geskiedenis en 'n saak eensydig aan te bied, om jou eie standpunt te regverdig nie. Wees eerder eerlik en neem afskeid van die 'ou weë', en slaan jou nuwe weg in, maar respekteer die geskiedenis vir wat dit was.

Daarteenoor wil ek dit juis stel:
1. Alhoewel nie die enigste saak nie, was die Gesangekwessie dié sentrale kwessie waarin en waardeur die leerstellige, kerkregtelike en liturgiese strydpunte in die herstigting van ons kerke na vore gekom het in die middel van die 19de eeu en daarna.

2. Dirk Postma se standpunt was oor die algemeen nie verteenwoordigend van die ou Doppers se standpunt tydens die herstigting nie. Dit is verder my mening dat sy gemoedelike standpunt misbruik word vir huidige agendas aangaande die lied in die kerk.

3. Om Psalms alleen te sing is nie 'negativisme' nie, maar juis tevredenheid en dankbaarheid vir dit wat God aan ons geskenk het.

4. Wat ons sing in die kerk is deel van die wese van ons erediens.

5. Die besware van ons vaders was teen die inhoud en die Gesange opsigself.

_________________________

Die sang is geen middelmatige saak nie
Dr. GCP van der Vyver skryf in sy boek PROFESSOR DIRK POSTMA 1818 - 1890, oor die belangrikheid van die kerklied, en dan haal hy spesifiek ook vir prof. Jan-Lion Cachet aan (wat een van die eerste professore was van die GKSA se teologiese skool).

"Die kerksang in ‘n erediens is beslis nie maar ‘n kleinigheid of ‘n middelmatige saak nie. 'Het is gansch geene bijzaak. Juist het tegenovergestelde. 'Die gemeenskaplike sang dien by uitnemendheid tot verheerliking van God. Dit is ‘n gemeenskaplike bede en danksegging tot God. Dit is die stem van die gemeente waarin hy uitdrukking gee aan sy diepste gevoel. 'Zooals men zingt zoo gelooft men. Doordat wij ze van onze jeugd af aan hooren, worden die uitdrukkingen ons eigen, en als dus verkeerde leer in het kerkgezang gevonden wordt, dan kan het niet anders of de leer zal de gemeente als doordringen.'"[1]

Wat ons dus sing, het alles wesenlik te doen met die eerste kenmerk van ‘n ware kerk, nl. die suiwere verkondiging van die evangelie (NGB artikel 29). Dit is dus geen middelmatige saak nie, maar ‘n leersaak wat in lyn moet wees met die tweede gebod, dat ons God aanbid soos Hy beveel (NGB art.7, 32; HK So.35).

Die inhoud én Gesange opsigself was ‘n probleem
Daar word dikwels beweer dat ons voorvaders dit alleen teen die inhoud, d.w.s. die leer van die Gesange gehad het en dit nie ook oor die beginsel van Gesange opsigself gehandel het nie, naamlik of ons enigsins Gesange mag sing in die erediens, of nie.
‘n Noukeurige bestudering van die sinodehandelinge in die geskiedenis, asook die kerkhistorici se bronne sal egter gou duidelik maak dat baie meer op die spel was as net die leerinhoud van die Gesange (en die saamgaande kerkregtelike stryd wat in alle deformasies/reformasies teenwoordig is[2]).

Dr. van der Vyver skryf o.a.:

Die Sinode (Kaapse NG Kerk, 1847 – red.) onderskei tweeërlei besware t.w. dat die beswaardes ‘geweigerd hebben de Gezangen te zingen’ wat dui op ‘n beswaar teen Gesange as sodanig en tweedens ‘zoo zy omtrent het een of ander gezang eenige bedenking of zwarigheid mogen hebben’ wat dui op die leerstellige besware teen sommige Gesange.[3]

Wat die leer, betref, was die dwalings wat in die Gesange gevind is (wat ook te vinde was in die leerstellige dwalings in die kerke), onder andere: dat dit die gees van die Supernaturalisme, Rasionalisme, Verligting, ens., adem, ‘n algemene genade aan alle mense verkondig, dit “is loutere Pelagiaanse humanisme; die mens moet maar net sy plig doen dan sal die ‘licht’ eenmaal vir hom opgaan”; ‘een Roomse Leer’ bevorder; “den Gezangbundel krachtig heeft medegewerkt tot heerschappij van het Liberalisme en dientengevolge tot het verval van onze Kerk”[4]

In aansluiting met Calvyn,[5] sien ons dus dat hoe ons aanbid (die erediens en dus wat ons sing ook) asook die leer van die verlossing (die verbond) onlosmaaklik gekoppel is aanmekaar en mekaar wedersyds beïnvloed.

Ook die erediens was sentraal op die spel, in die kerkstryd in die 19de eeu, met die kwessie van “ ‘n algemene genade aan alle mense verkondig” wat die hart van die Evangelie aantas.[6] Die leerdwalinge van daardie tyd is dan ook via die Gesange die kerke ingedra, oftewel ingesing. Ook in ons eie tyd sal ons opnuut moet waak, dat ‘n verkeerde leer nie beide ons verlossingsleer en aanbiddingsleer op ‘n dwaalpad plaas nie, ook nie via die kerksang nie.[7]

Maar wat van Dirk Postma se standpunt ?

Dirk Postma se standpunt
Dirk Postma se standpunt is welbekend, nl. dat hy nie ‘n gemeente wat regsinnige Gesange sing veroordeel nie, maar dat hy dit as die beste weg beskou het om gesange te sing waarvan die teks te vinde is in die Bybel (dit is nl. Psalms en Skrifberymings, in onderskeid met Gesange waarvan die teks nie te vinde is in die Bybel nie).

Dus Postma se klem val daarop dat hy nie gemeentes ‘veroordeel’ nie, en nie op sy eie beoordeling van die Gesange nie. Dit is egter duidelik dat sy guns by die liedere lê waarvan die teks in die Bybel gevind word.

Wat belangrik is, is dat Postma ook genoem het, dat waar lidmate beswaard is om regsinnige gesange te sing, moet hul gewetens nie gebind word nie, maar moet daar in lyn met Rom.14, opgetree word. Indien daar nogsteeds nie ooreenstemming is nie, moet dit aan die ‘wijsheid en het geweten van elken leeraar overlaat om hierin te handel naar zijn geweten, met inachtneming van den toestand der Gemeente; ten einde er om deze zaak geene verdeeldheid noch scheuring plaats vinde’[8]

Dit is nie nou die geleentheid om in te gaan op vader Postma se gemoedelike standpunt, en in hoeverre dit skriftuurlik, konfessioneel en kerkregtelik regsinnig is nie, maar om net die volgende feit uit bogenoemde te konstateer, nl. dat daar ten minste 2 verskillende standpunte was oor die redes en begronding vir die verwerping van Gesange, wat tot vandag toe nog in die GKSA leef.

Albei strominge het dit saam teen die valse leer van die Gesange gehad, as ook die ongereformeerde kerkregtelike aspekte van die stryd, maar het verskil oor die kwessie of Gesange opsigself in stryd is met God se Woord, al dan nie.

Gewoonlik, of ten minste in die huidige tyd, word daar min van gemaak dat Gesange opsigself verwerp is, en is dit wel ‘n ope vraag of vader Postma se standpunt, wel altyd die meerderheidstandpunt was, veral in die jare voor en net na die herstigting van die Gereformeerde Kerke ?

Verder moet in ag geneem word dat die Doppers se argumente ‘n moeilike saak is om na te vors, en dat die mense baie daaroor gepraat het in daardie tyd, maar min daaroor geskryf het.[9] Laasgenoemde meen ek geld veral vir die ouderlinge en vaders wat die reformasie in die 19de eeu gelei het, die Venters, Snymans, Krugers, van der Walts en die Du Plessis’s wat vasgehou het aan die Skrif en die belydenis, met ‘n opregte en eenvoudige geloof en lewenswyse. Van hierdie reformators, kan tereg gesê word, in die woorde van ds. SJ Du Toit, Totius se gerespekteerde vader: “Liewers ‘n ongeleerde Afrikaner met sy Bybel, as ‘n geleerde Europeaan sonder God en Sy gebod.”

Die ou Doppers se besware teen die Gesange opsigself
Van der Vyver staan in sy werk ‘n aansienlike gedeelte af aan die kwessie oor die Doppers se ‘besware teen die Gesange’ (p.202-212) en in sy voetnota 73 (p.202) spreek hy sy verbasing uit omdat ‘n ander kerkhistorikus nie dit in sy werk vermeld nie, omdat dit ‘tog een van die kernpunte (is) waarom die stigting van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika gedraai het.’

Van der Vyver wys daarop dat die Doppers hul beroep het op skrifgedeeltes soos Deut.4:2; Matt.15:9 en Op.22:19, om te bevestig:

“dat die in­voer van die Gesange gelykstelling was van ‘n menslike geskrif met die geïnspireerde Woord van God. Met ‘n beroep op Artikel 7 van die Nederlandse Geloofsbelydenis het hulle die Woord van God as volmaak en genoegsaam beskou, waaraan niks toegevoeg mog word nie. Die Gesange naas die Psalms in die erediens het hulle beskou as sodanige toevoeging.”[10]

Die Doppers het dit dus nie net teen die dwalende leerinhoud van die Gesange gehad het nie, maar ook en veral oor die feit dat dit vir hul instellings en tradisies van mense was wat in stryd met die Skrif en belydenis was. Ook in die jare na 1859, is daar met twee versoeningspogings die breuk probeer herstel tussen die Nederduits Hervormde Kerk en die Gereformeerde Kerk. Die Hervormde Algemene Vergadering het sekere voorwaardes vir hereniging en versoening daargestel.

Wat die Gesange betref, het hul hul voorwaarde vir die handhawing daarvan so verander dat elke leraar na sy eie gewete in die gemeentes kan handel, m.a.w. dat Gesange nie meer bindend was op die lidmate nie, soos voor 1859 nie. Ongeag van hierdie tegemoetkoming, het die Algemene vergadering van die Gereformeerde Kerk dit nogsteeds verwerp, en ge-eis dat die Ned. Herv. Kerk (spesifiek by monde van ds. van der Hoff se gelykstelling tussen die Psalms en Gesange)[11] hul besluit oor die Gesange herroep, en in ‘n brief, gerig aan die President en die Uitvoerende Raad van die ZAR, stel hul dit as volg:

“Dat ons verschil geene menschlike inzettingen, maar op Gods Heilig Woord en het voorbeeld der welbeproefde Gereformeerde Kerk van al oude dagen en den wensch dat ook wij alzoo God naar zijn Woord ongehinderd mogen dienen in dezen lande, al zijn wij dan de minderheid.”[12]

En daar waar God se Woord verlaat word aangaande die sang, word die valse kerkregering ook ingespan:

“die hoogste gesag weereens (is) nie uitgeoefen deur Gods Woord nie, maar deur die meerderheid van die vergadering wat onder die vaandel van Gods Woord 'n Gesangbundel met sy gereformeerd vreemde Supranaturalisme ingeskuif het. In wese het die valse Kollegialisme in die Gesangestryd gelei tot die uiterste konsekwensie van die Liberalisme: miskenning van die absolute gesag van Christus en sy Woord oor sy kerk."[13]

Vandag
Opnuut vandag, word die geboorte- en bestaansreg kenmerk van die GKSA aangetas, maar hartseer genoeg, nou ook van binne.

Die vraag word al hoe meer aktueel: moet daar nog ‘n Gereformeerde Kerk van SA wees? Moes daar een gewees het? Moes ons Dopper voorvaders nie maar in die NG Kerk/Herv. Kerk gebly het en net die onregsinnige gesange uitgeweer het nie ? Ds. van der Hoff van die Herv. Kerk het juis gemeen die herstigting van die GKSA was ‘n groot fout:

“Wat die Gereformeerdes aanbetref, meen hy dat die 15 wat op 11 Januarie 1859 uitgestap het, ‘weten niet wat zij gedaan hebben,’ en dat hulle almal maar ‘n heel ‘bekrompen oordeel’ oor sake het.”[14]

Volgens my kennis het ons susterskerke die meeste of al die onregsinnige gesange uit hul sangboeke geweer, is dit nie nou o.g.v. Joh.17 ons dure plig om terug te keer nie ... om dalk verskoning te vra vir die verlede?

Noudat ons ook ‘n Gesangsingende kerk geword het, kan ons mos begin terugkeer ?

Ons reformatoriese voorgangers was van ‘n ander oortuiging as die huidige geslag. Ds. LS Kruger skryf as volg:

In Die Kerkbode (NG Kerktydskrif) van 24 November 1954 skryf dr. Jac. J. Muller dat die Gesange weer hersien moet word. Met hierdie verklaring bevestig die hooggeagte doktor van die N.G. Kerk die bogenoemde dwalinge in die Gesangbundel. Daarmee word dan ook ineens verklaar dat die Gereformeerde Kerk nog altyd reg was ! Samevattend kan ons dit dus soos volg stel:

(a) Ons eerste beswaar teen die meeste van die Gesange is dat dit suiwer menslike liedere is, en as Gereformeerdes glo ons dat slegs die Woord van God tuis hoort in die erediens. Dit het nie ‘n Goddelike oorsprong soos die Psalms nie.

(b) Ons tweede beswaar is dat van die Gesange vreemde stempels dra, soos bv. van die Liberalisme, Rooms-Katolisisme en Remonstrantisme, en dus nie suiwer Skriftuurlik is nie. Om dit dan instemmend te sing beteken om jou met ‘n dwaalleer te verenig.

(c) Die derde beswaar is dat dit strydig is met die Skrif en die egte Gereformeerde leer, want ons glo dat in die erediens alleen die geopenbaarde Woord van God gebruik mag word. En volgens Openb.22:18 mag ons nie daarby voeg nie. Wie nou ‘n vrye lied wil inbring, gee daarmee te kenne dat ons die Skrifliedere as onvoldoende beskou en daarby wil aanvul. Nie alleen sondig ons daarmee teen die Woord van God nie maar ook teen God self deurdat ons daarmee te kenne wil gee dat die Psalms wat God in Sy Heilige Skrif daargestel het, onvoldoende is.[15]

Slot
Dus, die sing van die Psalms is nie maar bloot ‘n praktiese of tradisionele eienskap van die Dopperkerke nie. Dit staan sentraal saam met ander prinsipiële leer- en kerkregterlike sake waarom ons kerke herstig is. Daarom moet dit ook vandag nog vir ons en ons nageslag kosbaar wees om aan die Psalms vas te hou en dit te sing tot lof en eer van God se Naam en opbou van sy gemeente, want dit is genoegsaam (NGB artikel 7).

“Maar diegene wat die waarheid liefhet en die geskiedenis ken, sal met my saamstem, dat daar waar die Reformasie die suiwerste deurgebreek het, die gesange volkome afgeskaf is.”
– ds. Hendrik. De Cock (Christelijk Afgeskeie Kerke van Nederland)


[1] Potchefstroom: Pro Rege, 1958, p.203. Beklemtoning en onderstreping bygevoeg – red.
[2] “In hoofsaak kom dit daarop neer dat die gebruik van die Gesange gesanksioneer word sonder om dit aan ‘n deeglike Skriftuurlike-konfessionele regsinnigheidstoets te onderwerp ... Met hierdie caesaropie (met saamgaande Kollegialisme – red.) kon die Gereformeerdes hulle nie vereenselwig nie.”, Van der Vyver, ibid., p.216, 220.
[3] Ibid., p.206.
[4] Ibid., p.206-212.
[5] “As dan gevra sou word wat die belangrikste dinge is waardeur die Christelike geloof onder ons vasstaan, en sy waarheid behou, sal gevind word dat die volgende twee dele nie alleen die belangrikste plek beklee nie, maar daaronder ook al die ander dele insluit, en daarom die hele inhoud van die Christelike godsdiens is, naamlik, eerstens, ‘n kennis van die manier waarop God reg aanbid moet word, en, tweedens, die bron waarvandaan verlossing verkry word. As ons hierdie twee dinge nie reg insien nie, hoewel ons mag roem in die naam Christene, is ons aanspraak leeg en waardeloos.” -Tracts relating to the Reformation by John Calvin, translated by Henry Beveridge, vol.I (Edinburgh: T&T Clark), p.116.
[6] “Die besware teen die Gesange en die prediking ‘dat een mensch een eigen wil ter zaligheid heeft’ en bygevolg gemis aan ‘de zuivere predestinasie of uitverkiesingsleer’, is met die jare nie uitgewis nie”. ibid., p.291, 292
[7] Daarom dat baie Doppers geglo het en nogsteeds glo dat om die Psalms te sing die beste en veiligste weg is, om God te eer.
[8] Ibid., p.229.
[9] Van der Vyver, ibid., p.203.
[10] Ibid., p.204, 205.
[11] ‘n Gelykstelling wat ook volgens die Rapport van Deputate Leerstellige sake 16.3 van Sinode 2009 aanbeveel word.
[12] Ibid., p.335.
[13] Ibid., p.288.
[14] Ibid, p.334.
[15] Waarom is u Lid van die Gereformeerde Kerk?, Pretoria: Craft Drukpers, 1956, p.143. Lees gerus hierdie boek om opnuut die historiese en prinsipiële begronding van die onstaan van die Dopperkerk te waardeer.

Vir wie het Christus gesterwe ?

EC Skea, Waverley skryf in die Kerkblad van Oktober 2008:
Het Christus net die skuld vir die uitverkorenes betaal? – Ek verwys na my vorige brief (DK Junie 2007) in dié verband, wat weens sy lengte nie geplaas is nie, en u antwoord (DK Maart 2008). Ek het gehoop dat ander sou reageer op die inhoud.

Die antwoord van die redaksie is in ’n sekere opsig teleurstellend. Aangesien ons as Gereformeerdes ons beroem op die Skrif alleen, het ek weerlegging van my standpunt uit die Skrif verwag. Of andersins dat ek die aangehaalde tekste verkeerd interpreteer of dat hulle verkeerd vertaal is. Die finale opmerking is egter ’n dogmatiese, naamlik dat ons glo dat ons glo dat die mens nie ’n keuse het nie, maar dat dit God is wat kies. Kan ons met soveel sekerheid beweer dat die mens nie kies nie, terwyl ons in die Dordtse Leerreëls lees dat God nie met die mens soos met stokke en blokke werk nie, die wil en sy eienskappe nie vernietig nie, en dat God die wil nie met geweld teen sy sin dwing nie? God kan deur sy Woord en Gees ons wil buig om die regte keuse te maak. Niemand kom ook tot geloof as hy nie eers die Woord (evangelie) hoor nie (Rom 10:14, 17).

Verder meld u dat Calvyn nie die siening dat Christus vir almal gesterf het (alversoening) gesteun het nie. Tog het ek aangehaal wat Calvyn geskryf het, naamlik: “The Lord suffered for the sins of the whole world” en “is offered impartially to all in the kindness of God”. HCE Moule het dit uit Frans vertaal; ek kon die Franse weergawe gegee het, maar aangesien ek meen dat min van ons Frans verstaan, laat ek dit daar. Die eerste gedeelte van Calvyn se stelling is in ooreenstemming met ons belydenis in die Heidelbergse Kategismus (v/a 37). Die tweede deel sê in Afrikaans “en word aan almal, sonder aansiens des persoons, deur die goedheid (vriendelikheid) van God, aangebied”. Dit impliseer juis ook ’n keuse.

Daar bestaan vir my nie ’n verskil tussen ly vir die sonde van die hele menslike geslag, die dra van die sonde of die sterf vir die sonde van die hele menslike geslag nie. Totius skryf in 1912 in Die Kerkblad: “Dit is ook wat ons kategismus in Sondag 15 leer, naamlik dat Christus gesterf het vir die sonde van die ganse menslike geslag” (Totius, Versamelde Werke 4, Tafelberg 1977).
My vraag was uiteindelik ook nie aan wie verkondig ons die evangelie nie, maar hoe verkondig ons dit. Ons kan dus verkondig dat Christus almal se sonde gedra het (daarvoor gesterf het). Die mense kan dus opgeroep word om dit aan te neem en die ewige lewe te verkry, of dit te verwerp en vir ewig verlore te gaan.

Christus se sterwe was dus vir die sonde van die hele wêreld of die ganse menslike geslag, en nie net vir die uitverkorenes nie. So gesien, is dit ’n belangrike motivering vir die uitdra van die evangelie deur gelowiges aan alle mense, soos ons beveel is (Matt 28:19).

Vir wie het Christus gesterwe ?
deur ds. S. Le Cornu

In die Kerkblad van Oktober 2008 beweer EC Skea (Waverley) dat: “Christus se sterwe was dus vir die sonde van die hele wêreld of die ganse menslike geslag, en nie net vir die uitverkorenes nie”, met ‘n beroep op die Skrif, belydenis, Calvyn en Totius.

Aangesien br Skea vra dat ander ook daarop sal reageer, maak ek gebruik van die geleentheid, met die hoop dat my uiteensetting die broeder sal help om verder te besin oor hierdie onderwerp.

Eerstens, openbaar die Skrifgedeeltes wat spesifiek gaan oor Christus wat sy lewe vir ons gee (sy bloed vir ons stort, sy lewe as losprys gee), nie dat dit vir alle mense kop-vir-kop is nie, maar vir ‘baie’, bv.:

“… net soos die Seun van die mens nie gekom het om gedien te word nie, maar om te dien en sy lewe te gee as 'n losprys vir baie.” – Matt.20:28

“Want dit is my bloed, die bloed van die nuwe testament, wat vir baie uitgestort word tot vergifnis van sondes.” – Matt.26:28

Sien die koppeling: ‘losprys’ – ‘vir baie’, en, ‘bloed’ – ‘vir baie’. Dit gaan in hierdie Skrifgedeeltes en met die woord ‘baie’, nie om ‘n spesifieke getal mense nie, maar dit gaan ook nie oor ‘almal’ nie.

Ander Skrifgedeeltes maak dit duideliker: Christus het gesterwe vir ‘sy volk’ (Matt.1:21), vir ‘sy vriende’ (Joh.15:13), vir sy ‘kinders, broers’ (Hebr.2:10-14). Hy is die goeie Herder wat sy lewe aflê vir ‘sy skape’ (Joh.10:11,15). Daarom bid Christus: “Ek bid nie vir die wêreld nie, maar vir die wat U My gegee het, omdat hulle aan U behoort” (Joh.17:9). Dus nie elke mens ooit nie, maar ‘n spesifieke groep.

Wat dan nou van frases soos bv. “Daar is die Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem” of “En Hy is 'n versoening vir ons sondes, en nie alleen vir ons s'n nie, maar ook vir dié van die hele wêreld.” (Joh.1:29; 1 Joh.2:2) ?

Wanneer die Skrif woorde gebruik soos ‘(hele) wêreld’ (bv. Joh.3:16; 1 Joh.2:2) en ‘alle/alles/almal’ (bv.Rom.5:12-19; 1 Tim.2:1), dan moet dit elke keer verstaan word volgens die konteks waarbinne dit gebruik word (soos met enige woord wat in die Skrif gebruik word, wat die Skrif-met-Skrif vergelyking verklaringsbeginsel bevestig - en, wat ons Here Jesus (Matt.22:43) en Paulus (Gal.3;16) ons geleer het).

Partykeer word die woorde gebruik om letterlik alles/almal, die hele wêreld aan te dui (bv. Gen.1;1; Matt.28:20), maar in ander gevalle dui dit bv. op ‘n bepaalde groep, klas of soort mense, ens. (Sien bv. die bekende gereformeerde NT verklaarder, William Hendriksen, se verduideliking van die – ten minste ses - verskillende gebruike van die woord ‘wêreld’ (kosmos) deur Johannes in sy NT geskrifte (New Testament Commentary: The Gospel of John, Baker, 1979, p.79 [voetnota 26 by Joh.1:10,11]).

Aangesien Totius deur br. Skea aangehaal word om sy standpunt te verdedig, laat ek vir Totius vir ons verduidelik hoe om hierdie woorde te verstaan in die Nuwe Testament:

Br. J. C. Kotzé (Bultfontein, Lady Grey) skryf: ,,Het Jesus vir alle mense gesterwe? Ek stel hierdie vraag met betrekking tot 2 Kor.5 : 15.”
In die aangehaalde vers staan: ,,En Hy het vir almal gesterwe.” Dieselfde lees ons in Rom. 5 18: ,,deur een daad van geregtigheid (is dit) vir alle mense tot regverdigmaking.” Hebr.2:9: ,,sodat Hy denr die genade van God vir elkeen die dood son smaak”. So ook Rom. 13:32; I Kor. 15:22; Jes. 53:6.
Aan hierdie tekste gee die Remonstrante die volgende verklaring:
Wanneer daar gesê word dat Christus vir almal gesterf het, dan moet dit verstaan word van die verwerwing van die saligheid; terwyl as daar staan dat Christus vir baie sy bloed vergiet het, dit moet sien op die daadwerklike toepassing, wat nie almal se deel is nie.”
Hierteen het ons Gereformeerde vaders tereg beweer dat Christus dan net die een helfte van ons saligheid verwerf het en dat die ander helfte van die mens afhanklik is.
Die woord ,,volbring !“ moes Jesus dan eintlik, volgens die Remonstrante, nie uitgespreek het nie.
Daar word egter vergeet dat almal ‘n woord van onbestemde betekenis is. As ek byvoorbeeld sé: ,,Toe ek deur die kerk loop, het al die mense na my gekyk” — dan bedoel ek met al nie al die mense wat op die aarde woon nie maar alleen al die mense wat in die kerk was.
So spreek die Skrif ook wanneer hy die oog op die gelowiges het, soos volg: ,,Christus het vir almal gesterwe”, d.w.s. almal wat aan Jesus behoort. Met die oog op die hele mensheid sê die Skrif net so beslis dat Christus nie vir almal gesterf het nie. ,,Die poort is nou en die pad is smal wat na die lewe lei, en daar is min wat dit vind.” ,,Baie is geroep, maar min uitverkies.” ,,Ek bid nie vir die wêreld nie, maar vir die wat U My gegee het.”
Waar die Skrif nou leer dat Christus nie vir alle mense gesterwe het nie, daar kan hy beide sê: én dat Jesus nie vir almal gesterwe het nie (d.i. alle mense een vir een) en dat Jesus wel vir alle mense gesterwe het, nl. vir al die gelowiges.
Maar as die Skrif nou leer wat die Remonstrante aan hom toe skrywe, nl. dat Jesus wel vir alle mense sonder uitsondering gesterwe het, dan mag die Skrif nooit van ,,nie almal” of ,,min” spreek nie. En tog doen hy dit! ‘n Duidelike bewys dus hoe onskriftuurlik die Remonstrantse leer is.
In 2 Kor.5: 15 blyk dan ook duidelik uit die verband dat die apostel met gelowiges te doen het en niks anders as dit wil sê nie: Christus het vir alle gelowiges gesterwe, en nou moet hulle ook in hulle self sterwe, d.i. vir Christus lewe. (Het Kerkblad, 1 Junie 1913. (Vertaal.), geneem uit: Versamelde Werke, deel 1, p.288, 289)

Wanneer die Skrif dus, veral in die NT, leer dat Christus vir die sonde van die (hele) ‘wêreld’ gesterwe het (bv.Joh.3:16; 1 Joh.2:2), dan dui dit daarop dat God sy gelowiges wat Hy uitverkies het, onder alle volke het (Matt.28:19), en nie net meer onder Israel soos in die OT bedeling nie (sien die woorde in Handelinge 10:36, waar dit juis daaroor gaan dat die Here nie net kinders onder die Joodse volk het nie, maar ook onder die nie-Joodse volke: “... deur Jesus Christus – Hy is die Here van almal”, d.w.s. almal wat Hy uitverkies het onder al die volke, Matt.28:19).

Dus ‘alle’ beteken bv. alle soorte mense, of mense van alle volke, maar nie elkeen kop vir kop nie. Die Here red wel die hele wêreld, maar die hele wêreld in sy uitverkorenes/gelowiges. Ons moet die Skrif dus organies-verbondsmatig lees, en nie individualisties-arminiaans nie, anders gaan ons daarin eindig dat, soos br.Skea dit stel, skrifgedeeltes verkeerd ‘ge-interpreteer’ en verstaan word, en dit alles mekaar weerspreek.

Om net enkele voorbeelde te noem, aangaande die verskillende gebruik van die woorde ‘wêreld, alle, oral, hele, almal’:

“Nou is daar nie alleen gevaar dat hierdie vak van ons in veragting kom nie, maar ook dat die tempel van die groot godin Diana as niks gereken word, en dat haar majesteit wat die hele Asië, ja, die wêreld, vereer, ook tot niet sal gaan.” – Hand.19:27

“In die eerste plek dank ek my God deur Jesus Christus oor julle almal dat julle geloof verkondig word in die hele wêreld.” Rom.1:8

“… en geskreeu: Israeliete, help! Dit is die man wat oral aan almal dinge leer teen die volk en die wet en hierdie plek. Hy het ook nog Grieke in die tempel gebring en hierdie heilige plek ontheilig.” Hand.21:28

Dit is duidelik dat in hierdie verse die woorde ‘hele’, ‘wêreld’, ‘oral’ en ‘almal’ nie letterlik alles en almal kop vir kop op elke plek regoor die wêreld beteken nie.

Die bybelse verhouding tussen uitverkiesing en verbond, God se soewereiniteit en menslike plig, predestinasie en prediking, ens., gaan glad nie meer sin maak nie, as ons nie die Skrif organies-verbondsmatig lees soos dit ditself aanbied nie, soos oud-prof. Willie Snyman dit soos volg stel,:

“In Christus is die patria verlos, families, geslagte, volke, en die hele mensheid in sy organiese ontwikkeling. Wat ver­lore gaan, is die afgekapte takke van die menslike geslag.”

Ja, in die uitverkorene gelowiges onder elke volk, stam, taal en nasie, word die menslike geslag organies-verbondsmatig gered deur die bloed van Christus wat vir hulle gestort is. So verstaan is dit heeltemal reg om te glo en te bely: Christus red die ‘hele menslike geslag’, die ‘mensheid’, die ‘mensdom’, die ‘hele wêreld’ (Op.5:9):

“Toe sing hulle 'n nuwe lied en sê: U is waardig om die boek te neem en sy seëls oop te maak, want U is geslag en het ons vir God met u bloed gekoop uit elke stam en taal en volk en nasie”

Tweedens, verduidelik dit dus ook hoe ons hierdie woorde, o.a. ‘hele menslike geslag’ van ons belydenis (Sondag 15) moet verstaan. Ursinus wys in sy verklaring daarop dat dit die uitverkorenes is, d.w.s. hulle wat glo in Christus, wat hierdie ‘hele menslike geslag’ uitmaak. Calvyn in sy kommentaar op Mark.14:24 wys daarop dat die Here se bloed gestort is nie net vir ‘n gedeelte van die wêreld nie (dus net vir die Joodse volk nie), maar vir die hele menslike ras (vir Jood en Griek, man en vrou, slaaf en vryman, Gal.3:28) , d.w.s vir almal wat sal glo (Joh.3:16) onder elke volk, stam en nasie, “almal wat verordineer (is) tot die ewige lewe” (Hand.13:48).

Die oomblik as ons die soewereine uitverkiesing en genadeverbond wil skei en losmaak van mekaar of teenoormekaar stel, in plaas van om dit net te onderskei soos die Skrif en die belydenis dit handhaaf, verval ons in ‘n doodloopstraat waarin ons of die almag en soewereine welbehae van God bevraagteken of die menslike verantwoordelikheid en plig ophef.

Die Gereformeerde geloof bely dat die versoening van Christus insigself kragtig, waardig, oorvloedig en genoegsaam is om die sonde van elke mens weg te neem (DL 2.3). Ons bely dit teenoor die arminianisme wat beweer dat indien Christus nie vir almal gesterwe het nie, sy bloed nie kragtig genoeg was om verlossing te bewerkstellig nie.

In DL 2.8 bely ons egter eksplisiet vir wie Christus se bloed gestort is, d.w.s. vir wie het Hy gesterwe aan die kruis (beklemtoning bygevoeg):

Dit was immers die volkome vrye raadsbesluit, genadige wil en voorneme van God die Vader dat die lewendmakende en saligmakende krag van die uiters kosbare dood van sy Seun al die uitverkorenes tot voordeel sal strek. So het God slegs aan die uitverkorenes die regverdigende geloof geskenk om hulle daardeur onfeilbaar salig te maak. Dit wil sê: Dit was die wil van God dat Christus deur die bloed van die kruis—waarmee Hy die nuwe verbond bevestig het—uit elke stam, volk, geslag en taal hulle en hulle alleen kragdadiglik sal verlos wat van ewigheid af tot die saligheid uitverkies en deur die Vader aan Hom gegee is. Ook was dit die wil van God dat Christus aan hulle geloof sal gee wat Hy, soos ook die ander saligmakende gawes van die Heilige Gees, deur sy dood vir hulle verwerf het. Verder dat Hy hulle van al hulle sondes—sowel die erfsonde as die werklike sonde wat na en voor die geloof begaan is—deur sy bloed sal reinig. Ten slotte dat Hy hulle tot die einde toe getrou sal bewaar en uiteindelik sonder enige vlek of rimpel in heerlikheid by Hom sal neem.

En daarom, derdens, uit ‘n bybels-teologiese oogpunt kan die arminiaanse standpunt, dat Christus vir alle mense (kop-vir-kop) gesterwe het, nie gehandhaaf word o.g.v. bogenoemde belydenis nie.

Die rede: sou Christus vir alle sondes van alle mense gesterwe het, is die vraag aan die arminianisme: hoekom gaan mense dan nog verlore ?
Waarop die antwoord seker is: omdat hul nie glo nie;
waarop die opvolgvraag is: maar is om ‘nie te glo nie’, dan nie ook een van die sondes waarvan ons dan hierbo bely “Verder dat Hy hulle van al hulle sondes—sowel die erfsonde as die werklike sonde wat na en voor die geloof begaan is—deur sy bloed sal reinig.” ?

Ek hoop u sien hierdie wesentlike probleem raak: as Christus vir alle sondes gesterf het, dan het Hy ook vir die sonde van ‘ongeloof’ gesterwe, en kan selfs mense wat nie glo nie, ook nie verlore gaan nie ... behalwe, as daar inderwaarheid iets fout is met die bloed van Christus, of die verlossing wat Hy bewerkstellig of ‘moontlik’ gemaak het ?

Dus, as iemand vir wie Jesus se bloed gevloei het, nogsteeds verlore gaan, in die arminiaanse sisteem gesien, dan beteken dit inderwaarheid dat Christus se bloed nie genoegsaam, waardevol, en kragtig genoeg is om ‘n mens se sonde (van o.a. “nie glo nie”) te kan reinig nie. Dan is Jesus se bloed “gebrekkig of onvoldoende“, dan lê die skuld by God, nie die mens nie (wat ons natuurlik verwerp in DL 2.7). Ja, die mens bly skuldig, maar Christus se bloed is onvoldoende, in die arminiaanse sisteem.

Daarteenoor glo ons “... en sy sal 'n seun baar, en jy moet Hom Jesus noem, want dit is Hy wat sy volk van hulle sondes sal verlos.” – Matt.1:21

Christus maak nie verlossing net moontlik nie (ons verwerp ‘moontlike verlossing’ in DL verwerping 2.3, want Jesus is nie ‘n ‘halwe’ nie, maar ‘volkome’ Verlosser, HK v/a 30), Hy verlos werklik en sekerlik !
Hy volbring dit in ons plek, sodat ons deur Gees en Woord sal glo en ons sal bekeer, as vrug van die wortel: God se liefdevolle genadige uitverkiesing in Christus voor die grondlegging van die wêreld (Ef.1:4; sien HK v/a 64).

Kom ons dank God vir sy soewereine genade, want as Hy ons nie uitverkies het nie, sou ons nooit kon glo nie, en sou geen ware sending of evangelisasie kon plaasvind nie (sien DL 2.5). Die dankbare belydenis van die gereformeerde gelowige, is ons dierbare Jesus Christus se woorde:

Dit is volbring ! (Joh.19:30)

Wat br. EC Skea se probleme betref aangaande of mense ‘n ‘keuse het’ aangaande wat God Hom ‘aanbied’ (met verwysing na DL ¾.16), wil ek aan die hand van Joh.6:44 net die volgende opmerk:

“Niemand kan na My toe kom as die Vader wat My gestuur het, hom nie trek nie”

Ons ‘kom’ (d.w.s. handel, tree op) om na die Vader te kom, as vrug van sy nadertrek na Hom (uitverkies, roeping, wedergeboorte, ens., sien Rom.8:30).

Ons ‘keuse’ is die vrug/gevolg van God wat ons eers geplant het (uitverkiesing). Ons ‘keuse’ bepaal nie ons redding nie, maar is die gevolg van ons redding. God se uitverkiesing is die bron of wortel van ons geloof, bekering en heiligmaking (sien DL 1.9). God se uitverkiesende werk is die bepalende oorsaak, ons antwoord is die gevolglike oorsaak (Fil.2:12,13).

Volgens die arminiaanse dwaling, is die wil of ‘keuse’ van die mens egter nie net ‘n gevolg nie, maar ook bepalend of ten minste mede-bepalend, of hy verlos gaan word en daarin gaan bly. In die arminiaanse sisteem word die mens se ‘keuse’ losgemaak van, gelyk gestel aan, of in stryd gestel met God se almag. Dit weerspreek vanselfsprekend die woord van die Here, om maar net op een plek te wys:

So hang dit dan nie af van die een wat wil of van die een wat loop nie, maar van God wat barmhartig is. – Rom.9:16

En dit is in wese die verskil tussen die gereformeerde geloof en die arminianisme: nie dat die mens ‘n ‘keuse’ uitoefen (d.w.s. handel en optree in die verbond) nie, maar dat in die arminianisme die finale hoop uiteindelik op die mens is om reg te kies, sy verlossing hang ten einde van homself af. Christus het verlossing slegs ‘moontlik’ gemaak, God ‘wil’ alle mense red (kop-vir-kop), maar nou moet die mens nog net sy deel doen (sien DL verwerping 5.2), anders gaan hy verlore.

Daarteenoor skryf Calvyn:

“Christus sal egter nie toelaat dat iemand uit diegene wat Hy eenmaal in sy liggaam ingelyf het, verlore gaan nie. … As Hy wou hê dat almal gered moes word, sou Hy sy Seun as hul Beskermer aangestel en hulle almal deur die heilige band van die geloof in sy liggaam ingelyf het. Maar nou staan dit vas dat die geloof ‘n besondere waarborg van sy Vaderlike liefde is, wat weggelê is vir die kinders wat Hy aangeneem het.” – Calvyn, Institusie III.22.7,10.

In die Skrif, soos bely in ons gereformeerde belydenis, hoor ons die werlike goeie nuus, nl. dat alles, ja alles afhang van “God wat barmhartig is ... deurdat Hy ons voorbeskik het om ons as sy kinders vir Homself aan te neem deur Jesus Christus, na die welbehae van sy wil, tot lof van die heerlikheid van sy genade waarmee Hy ons begenadig het in die Geliefde.” (Ef.1:5,6)

Christus is nie net die Begin nie, maar ook die Voleinder van ons geloof (Hebr.12:1,2). Hy sal die werk wat Hy in ons begin het ook voleindig:

“… omdat ek juis hierop vertrou, dat Hy wat 'n goeie werk in julle begin het, dit sal voleindig tot op die dag van Jesus Christus” – Fil.1:6

Ons moet daarom die verderflike valse leringe van Pelagius, Pighius en Arminius aanhou verwerp (DL, verwerping 2.6) omdat dit ons enigste troos in lewe en sterwe ondermyn (HK Sondag 1). Ons moet vashou aan die ware evangelie van Jesus Christus:
verlossing uit genade alleen,
deur die geloof alleen,
sonder enige werke,
tot Sy eer (Rom.11:36).

ns. Dit is ook belangrik om enige skrywer se standpunt oor ‘n saak te gaan lees, waar hy die meeste of die duidelikste daaroor skryf. Sien daarom Calvyn se werke oor uitverkiesing, wie die Here wil red, vir wie het Christus gesterwe, ens., in sy Institusie boek 3, hoofstuk 24 asook sy minder bekende werke:
"The Eternal Predestination of God" en "The Secret Providence of God"
(beskikbaar by: http://www.the-highway.com/calvin)

Geboortebeperking

OLDENBURGER, TEUNIS.: Geboortebeperking. Vertaling deur dr. A. Dupont. Amsterdam, H. A. van Bottenburg. Boekbespreking deur prof.dr. JD Du Toit (Totius)

Helaas dat ons oor hierdie onderwerp moet skrywe. Sondes waar van vroeër onder ons net gefluister is, word nou openbaar bespreek, soos een van ons regters in hierdie verband ‘n tyd gelede opgemerk het.

Wee oor ons kinders wat in so ‘n atmosfeer moet grootword !

Ons is nie van plan om die ou tyd te prys en die teenswoordige tyd sleg te maak nie. Die mens is altyd sondaar voor God, en die gelowige moes altyd ten bloede toe stry teen die kwaad wat listig sy siel bekruip. Maar daar is tog verskil tussen wat was en wat nou is.

Sondes van hierdie soort is darem voorheen as sondes gebrandmerk. Nou word dit ‘n teorie waaraan bepaalde middels ten dienste staan. Hierdie sonde moes hom voorheen in ons kringe as sluipgedierte handhaaf. Nou word dit vriendelik getroetel.

In sy sluipgang het hierdie sonde altyddeur die siele verstrik en hete trane van vlymende smart aan die siel ontpers. Maar wat moet ons sê van wat nou gaande is? Hoe gaan ons ons nou verantwoord teenoor die ordinansie van God en die aanwysinge van die Heilige Skrif?

As daar nie meer gekerm kan word nie: ,,Here, daar is swaar teen U gesondig!” — wat sal dan ons toestand wees?

Die Skrif is daar met sy ordinansie dat die mens moet vermenigvuldig op die aarde. Andersyds is die Skrif daar met sy bevel van matigheid en selfbeheersing; sy bevel van onttrekking wanneer veral die gesondheid van die moeder dit eis (vgl. 1 Kor.7:5).

Ons het lank gehuiwer om oor hierdie onderwerp te skrywe. Ons wil geen walglike fariseïsme aanmoedig nie. Ons wil ook nie openbaar wat by menigeen nog ‘n onbekendheid is nie. Hoe minder ons van ,,die dieptes van Satan” weet, des te beter vir ons. Maar ons mag ook ons roeping nie versaak nie.

Hierdie taak word vergemaklik deurdat ons na die boek van dr. Oldenburger kan verwys. Die verskyning van hierdie werk is dan ook die aanleiding dat ons neergeskryf het wat swaar op die harte van ons almal moet druk.

Met beslistheid en onderwerping aan die Skrif gaan hierdie skrywer te werk. Maar juis omdat hy beslis op Christelike standpunt staan, veroordeel hy met krasse woorde hierdie ongeregtigheid wat sy tien duisende, sy honderdduisende verslaan.

Die boek van hierdie Amerikaanse geleerde is in Nederlands vertaal deur dr. Dupont, ‘n Christelike geneesheer wat ook by ons bekend is deur sy mooi geskrif oor Het huwelijk.
Laat ons hier iets meedeel aangaande die ryke inhoud van dr. Oldenburger se boek.

Hoofstuk I handel oor geboortebeperking in ou tye; II oor die geskiedenis van die moderne geboortebeperking; III oor ingewikkelde probleme; IV oor die beweging van die Neo-Malthusiane; V oor die beweging teen die Neo-Malthusianisme; VI oor wat die Bybel leer; VII oor hoe en in watter mate die Bybel op die geboortebeperking invloed uitoefen; VIII oor die onuitvoerbaarheid van die program van geboortebeperking; IX oor ‘n nasionale program vir die herstel van die Amerikaanse huisgesin; X bevat 95 stellinge teen die kunsmatige geboortebeperking.

Om die geskrif te karakteriseer, is dit voldoende om van die 95 stellinge enkeles (verkort) hier oor te skrywe.

1. Die grondslag van al die ander argumente is dat die geboortebeperkingsbeweging teoretiese ateïsme (Godloëning) is.

2. Dit is praktiese ateïsme in sover as die Openbaring (uit die Bybel) uitgelê moet word om te pas by die program van ‘n materialistiese en sensualistiese utilitaristiese filosofie, en die Christelike sedeleer verwerp word as verouderd op elke gebied van ons moderne wêreld waar dit nie ooreenkom met die metodologie van ons huislike, sosiale, industriële en politieke program nie.

5. Omdat die Christendom teen die geboortebeperking is, word dit gedoodverf as ‘n vyand van die mensheid, terwyl die feit geloën word dat dit gedurende 2000 jaar van maatskaplike nut was en hoofsaaklik verantwoordelik is vir die beskawing en die verlossing van die wéreld.

9. Die leer dat ‘n vrou onderdanig moet wees aan haar man, dat hy die hoof is van die gesin, word verwerp teen die wette van die natuur en die duidelike leer van die Bybel in.

10. Die eis dat die vrou van teenswoordig die reg vra om haar verstand, deur God gegee, te gebruik om te beslis hoeveel kinders sy sal hê en wanneer, haal die seksuele regte van die eggenoot se omlaag dat hy feitlik ‘n koppelaar word.

11. Deur hul bewering dat die vrou gemiddeld nie meer as twee kinders moet hê nie, spreek hulle die leer en die praktyke in die Bybel tee en maak van die seksuele verkeer ‘n doel op sigself, wat nie ooreenkomstig die natuur is nie. Dáar is inteendeel die hoofdoel die voortplanting.

14. Die Nasionale Komitee vir Bondswetgewing vir geboortebeperking deel aan ons offisiël mee dat die meeste kerklik georganiseerde groepe van Protestantse en Joodse geloof hulle ten gunste van die geboortebeperkingsbeweging verklaar het en dat ,,die Roomse Kerk die enigste is wat teen die beweging is”, maar ek sê dat van die 210 of meer Protestantse rigtinge minste 75 persent en van die ortodokses almal sonder uitsondering op die hand van die Roomse Kerk is.

15. Die ortodokse kerke glo met dr. Dublin van New York ,,dat ons die opvoeding in geboortebeperking moet uitroei, soos ook al aangegee is deur die offisiële houding van ons (Amerikaanse) regering en veral van Italië en Frankryk”.

16. Ek glo dat hierdie evangelie van geboortebeperking ‘n sisteem is van menslike wanhoop, en met die biskop van Londen hou ons vol dat dit ,,‘n wegwyser is na die hel”.

19. Die sisteem is hierin afgodies dat dit vereer die botviering van die sinlike luste tot die grens van die menslike vermoë, en volhou dat seksuele verkeer van hoe sedelike waarde is, terwyl dit in werklikheid van geringe sedelike waarde is. Dit is ‘n sonde teen al tien gebooie van God — behalwe miskien die vierde, die Sabbatswet, maar selfs dit word verbreek, aangesien die geboortebeperking wetteloosheid en ongehoorsaamheid aan die wette van God kweek, wat uitloop op Sabbatsontheiliging.

21. Wat onder ons sterk en snel in verval geraak het, is die sondebesef.

32. Volgens my het sowel die man wat nie wil werk nie, en die vrou wat geen kinders wil hê nie, die geloof verloën en het erger geword as ‘n ongelowige.

Maar ons ruimte laat ons nie toe om meer aan te haal nie. Ons hoop dat die boek van dr. Oldenburger biddend gelees en bestudeer sal word. Ons leef in ‘n vreeslik gevaarlike tyd. Mag die Here sy volk bewaar ! En mag ons waaksaam wees deur geen middel van verweer ongebruik te laat nie.

Ten slotte gee ons hier nog die gevoele van die beroemde Indiër Gandhi oor hierdie onderwerp. Na aanleiding van die kongres van die Engels-Indiese vereniging vir geboortebeperking het Gandhi in een van die Indiese nuusblaaie [‘n] verklaring gepubliseer.

[nota: in die 1977-uitgawe van Totius se Versamelde Werke, word die aanhaling van Ghandi weggelaat. Hoekom, word daar nie gesê nie. Ek sluit wel die woorde in, wat in die oorspronklike dokument verskyn het – SLC]

"As julle propogandiste van die geboortebeperking, jul leer oor Indië verbrei, sal julle ongetwyfeld 'n aanhang verwerf. Maar waarvoor is die moeite nodig ? Die slegte instinkte het geen advokate of brosjures nodig nie. Die slegte instinkte word die oorsaak van allerande kwaad as die mens nie leer om hulle te beheers nie. As julle praktyke hier net so algemeen sou word as in Europa, sou die gevolge ontsettend wees. Die mense sou aan niks anders meer dink as aan singenot nie. Indië sou 'n land wees van swaksinniges, wat geestelik moreel en liggaamlik skipbreuk gely het. Ek gee toe wat julle nuwe malthusianiste beweer, maar die wetenskaplike verdediging van jul praktyke neem die laaste slagboom weg wat die mense onthou van die kwade. Julle verhef die onsedelikheid tot 'n sogenaamde wetenskaplike stelsel wat die oorsaak van 'n skandelike onsedelikheid is. Ek is daarvan oortuig dat die Europiane weldra sal insien in hoeverre hierdie skynwetenskap hulle bedrieg het. Jul praktyke het veral ingang gevind by die mense van die hoër stande, wat deur oormatige eet, drink en lui-lekker lewe alle wilskrag verloor en die slawe geword het van hul hartstogte.”

Tot sover Gandhi. En hy [Gandhi] is ‘n man wat nie die Christendom as sy geloofsoortuiging bely nie.

“Die manne van Nineve sal in die oordeel opstaan saam met hierdie geslag en dit veroordeel; want hulle het hul op die prediking van Jona bekeer.
,,Die koningin van die Suide sal in die oordeel opstaan saam met hierdie geslag en dit veroordeel; want sy het gekom van die einde van die aarde af om die wysheid van Salomo te hoor” (Matt.12:41,42). - Die Kerkblad, 7 Augustus 1935.

Bron: Totius se Versamelde Werke, red. Prof.dr. Hertzog Venter, deel 8 (Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, 1977), p.342-344.

Die nuwe onverdraagsame manier om die Bybel anders te lees

Die nuwe onverdraagsame manier om die Bybel 'anders' te lees

"Ons moet ruimte vir meer as een siening laat. Dié soort verdraagsaamheid vra 'n etiek van lees" - prof Gerrie Snyman

Nou ja, hier volg my siening met al my bagasie en al:

Inleidend
So paar jaar gelede vertel iemand my van 'n nuwe politieke party wat gestig is in die VSA. Die naam van die party was, ek kan nie presies onthou nie, iets soos, "Die Verdraagsame Party".

Op die eerste bladsy van die party se verkiesingsblad, was 'n lang lys van sake wat die party beplan het om deur wetgewing te verbied, sodra hul aan bewind kom ...

Nou ja, ongeag of hierdie storie waar is of nie, dieselfde soort van 'verdraagsaamheid' vind ons in die boek van prof. Gerrie Snyman van Unisa, "Om die Bybel anders te lees. 'n Etiek van Bybellees", volgens die opsomming wat Snyman (?) hier gee: http://www.griffel.co.za/Bybellees_artikel_resensies.pdf (sien ook die resensies onder die opsomming, as bron van sekere verwysings in my skrywe wat volg. U word sterk aanbeveel om maar eers die opsomming en resensies van Snyman se boek te lees, voordat u my mening verder lees).

Om aan ander te doen wat jy nie aan jouself doen nie
Snyman se boek is 'n pleitdooi vir die volgende saak: "Omdat ons Bybellees sosiale belange dien, moet ons dalk ons belange op die tafel sit. Ek dink aan ras, geslag, seksulaiteit (sic), kultuur, klas, ekonomiese welvaart, epistemologie. Maar dit beteken dat ons nie meer die Bybel kan lees as sou dit net een ding beteken nie. Ons moet ruimte vir meer as een siening laat. Dié soort verdraagsaamheid vra ʼn etiek van lees"

Een van die gunstige resensies van die boek (Christo Lombaard) noem dan sekere van die 'belange' (voorveronderstellings?) van Snyman: "Snyman self erken gereeld die Grondwet van Suid-Afrika as deel van sy hermeneutiese raamwerk, soos ook sy vroeëre diensplig-ervarings, sy belewenisse rondom apartheid en, tans, rondom witheid en manheid."

En, met die Grondwet en sy persoonlike ervarings as deel van sy hermeneutiese raamwerk, gaan Snyman dan voort om “te doen aan ander wat jy nie aan jouself gedoen wil hê nie.”

In sy opsommende artikel (saam met die inligting soos weergegee in die resensies van sy boek) loots hy 'n postmoderne kruistog teen ander mense wat die Bybel 'anders' lees.

Die Afrikaanse Reformatoriese tradisie
Sy onverdraagsaamheid is gemik teenoor die "Afrikaanse reformatoriese tradisie ... wat nog nie sover gekom (het) om ’n post-apartheid teologie te ontwikkel nie."

Die Hervormde Kerk, skuldig aan die onvermoë "om apartheid op teologiese gronde te verwerp, is ’n aanduiding dat dié reformatoriese tradisie nog nie begin het om die immoraliteit van apartheid teologies te verreken nie."

Die GKSA se weiering om 'n voorlegging te doen by die WVK het "nog steeds geen stappe gedoen om hulle teologiese hermeneutiek van rassistiese elemente te loog nie. Die NG Kerk, wat wel ’n voorlegging by die WVK gedoen het, het dit tot dusver ook nie gedoen nie."

Let op die woordeskat:

"Verwerp" ?

"Immoraliteit" ?

"Loog" ?

Is dit nie 'n te kras en moreel gelaaide woord vir 'n (post)moderne teoloog nie, iets wat eintlik in die ortodokse gereformeerde teoloog se woordeskat tuishoort (die leer van die uitverkiesing en verwerping) nie ?

En 'immoraliteit" ? Is dit nie die woordeskat, die "hell, fire en brimstone" woordeskat van 'n fundamentlistiese 'bible-thumping' leke-prediker nie, wat dink net hy is reg nie, en alle alternatiewe (lees: homoseksuele) lewensstyle verwerp nie ?

En 'om te suiwer', is dit nie die rassiste en die Israelvisie se taal nie ?

Of was dit dalk alles (hopelik?) net 'n freudiaanse glip ?

Ja, Snyman soek: "’n Post-apartheid teologie in navolging van ’n teologie na Auschwitz het nog nie hier posgevat nie" (wat Snyman eintlik wil sê: daar was en is nog nie genoeg brandstapels opgerig vir die apartheidsteoloë en hul nageslag nie).

Van politieke geskeidenheid na geloofsgeskeidenheid
En een van die slegte vrugte van die sogenaamde apartheidsteologie van die 'onheilige drie-eenheid', d.i. nou die drie susterskerke wat weier om te bieg, ten minste nie na behore volgens Snyman nie, is wat ons vandag nou sien: "Ons bly vasgevang in ’n geskeidenheid wat verskeidenheid van denke en sienings nie kan verdra nie. Dit sien mens duidelik in die gesprekke rondom die geloofsbelydenis oor die liggaamlike opstanding van Jesus. Mense wat laasgenoemde nie kan bely nie, moet uit die Christelike kerke padgee."

Sien u die lyn waarheen Snyman oppad is met sy 'anders' lees ?

Die 'politieke geskeidenheid' wat rasse, groepe, ens. geskei het, is die rede, die bron en oorsaak waarom die ART (Afrikaanse reformatoriese tradisie) nou ook of nogsteeds die Bybel lees as 'n boek wat leerstellige, geloofs, teologiese, geestelike, morele geskeidenheid bring.

Nie net die 'apartheidsteologie' nie, maar ook sommer die 'afrikaanse reformatoriese tradisie', wat deel is van die groter gereformeerde tradisie wêreldwyd, is bloot die vrug van 'sosiale belange'.

Nee, wag, daar stop dit seker nie: die Heilige Skrif self is seker die vrug van mense se 'sosiale belange' (sodoende ‘bedien’ Paulus nie God se wil vir die kerk en samelewing deur alle eeue nie, maar sy chauvinistiese patriargale 'subjektiewe heteroseksuele ideologie' en belange in 1 Tim.2 ?)

En al hierdie tyd, terwyl ons elkeen wat geloofsbelydenis afgelê het in die woorde van: "Glo en bely u dat die Ou en Nuwe Testament die Woord van God en die volkome leer van die saligheid is, soos dit ook in die Belydenisskrifte van die Gereformeerde Kerke uitgedruk word en in die kerk hier geleer word?", geglo het dat ons belydenis 'n samevatting is wat God in die Heilige Skrif ons leer oor wat ons moet glo en doen, was of is dit eintlik niks anders as bloot mense se subjektiewe verdraaide lees van 'n Teks (Die Bybel) of 'n teks (die belydenis) om bloot hul "sosiale belange (te) dien" nie ?

Paulus is teen die vrou in die amp, omdat hy 'n man is.
Totius is teen volkevermenging, omdat hy 'n witman is.
Die kerkrade tug homoseksueles, omdat hul heteroseksueel is.
En nie, omdat hulle geglo het (reg of verkeerd) dit is wat God leer in die Bybel nie.

Die Bybel, die hele Christelike geloof, die hele gereformeerde tradisie, die afrikaanse reformatoriese tradisie se doel was en is om mag uit te oefen, mense te beheer deur ‘gesaghebbende stories’.

Die kerk van Christus deur die eeue is die skeppende vernuf van die broederbonders deur die eeue, nie die vrug van God se werk in en deur Christus nie.

Alle sieninge is welkom ... solank dit net in lyn is met my siening
En dit is nou waar die groot ironie inkom: as volgens Snyman, elkeen geregtig is daarop om die Bybel 'anders' te kan lees, dat daar vir meer as een siening ruimte gemaak moet word d.w.s. wat dit verstaan en beteken, en ons daarteenoor 'verdraagsaam' moet wees ... hoekom wil hy dan nie daardie ruimte toelaat vir bv. apartheidsteologie nie ?

Hoekom is daar plek vir gayteologie, feministiese teologie, menseregte-teologie, swart-teologie ... maar nie vir apartheidsteologie nie ?

En, hoekom is daar dan nie ook sommer ‘n plek vir 'n verkragtings-, sodomie-, satans-, en nazi-teologie nie ?

Dit is ook 'ander' maniere om die Bybel te lees, of hoe ?

Ja, maar ons het 'n "openbare en politieke verantwoordelikheid", word teruggekap.

Waarop ou Niekie sal antwoord: Sê wie ?

Wie se openbare opinie en belange: Christene, nie-Christene, meederheid of minderheid, rykstes of armstes ?

Die sterktste ? Die wat nou al die politieke, ekonomiese, militêre en intellektuele mag in hande het ?

As ons genoeg mense in die land kan kry wat demokraties saamstem dat verkragting en sodomie reg is, dan kan daardie manier van die Bybel lees ook aanvaarbaar wees ?

En, aangesien waarheid ‘nooit’ vasstaan nie, kan dit eendag waarheid wees om vrouens te verkrag, of hoe ?

Onthou, die Bybel beteken nie "net een ding" nie en elke leser het sy 'eie leesstrategie', ook die verkragter, ook die kindermishandelaar.

Hoe word dan bepaal dat rassisme sogenaamd 'n gruwel is in God se oë, maar homoseksualisme nie, as die Bybel wel meer as 'een siening' oor 'n saak toelaat ?

Hoekom pas die skrywer nie self konsekwent sy eie oproep toe nie: "Byvoorbeeld, om ʼn persoon wat teologies van jou verskil uit die geloofsgemeenskap uit te dryf, is om nie meer verantwoordelik te voel teenoor daardie persoon nie" ?

Om u daardie vraag te toets en help antwoord: hoeveel 'apartheidsteoloë' is daar in die teologiese (of is dit nou die antropologiese?) departement van Unisa ?

Wie word nou uitgedryf en wie is nou werklik 'verdraagsaam' ?

Snyman se onverdraagsame strydlustige onderrok (ekskuus, onderbroek) teen almal wat met sy 'ander(se)' lees van die Bybel verskil, hang so vêr uit, dit lyk soos 'n sirkustent wat agterna gesleep word.

Hy sê: die ART het die Bybel gelees om hul sosiale belange te dien en daardeur apartheid opgerig, en dit is verkeerd, moet 'verwerp' word en moet (nogsteeds) beveg word, ens.

Nou kom Snyman, en hy lees doelbewus die Bybel deur die bril van die Grondwet en die nuwe SA geloofsideologie met sy gay en menseregte-agenda... maar dit is aanvaarbaar en 'verantwoordelik' ?

Die postmoderne koning het nie net geen klere aan nie … hy het nie eers ‘n enkele borshaar aan sy lyf nie !

Twee plus twee is alles behalwe vier
Snyman bely: "Lesers lees die Bybel op grond van hulle eie leesstrategieë. Dié strategieë word bepaal deur perspektiewe wat lesers het as gevolg van hulle sosiale ligging in die samelewing. Boonop is elke leser of groep lesers se konteks kompleks en eiesoortig, sodat interpretasies nie anders kan as om van mekaar te verskil nie. Dit beteken dat waarheid nooit objektief vasstaan nie. Daar is altyd een of ander perspektief verbonde aan die manier waarop ons waarheid uitdruk. Dit is ʼn subjektiwiteit wat op verskillende maniere na vore kom."

Nou hoe kan jy 'apartheid' of enige ander saak of idee of handeling enigsins beoordeel as reg of verkeerd, aanvaarbaar of 'verwerp(lik)' indien die waarheid nie objektief vas staan nie ?

Hoe kan jy vir iemand sê "waarheid staan nie vas nie", as jy dan self bely en glo dat daar baie 'subjektiewe' waarhede is ? Iemand ander se 'subjektiewe waarheid' is daar is 'waarheid wat vasstaan' ?
___________________________
Wiskunde meneer: Klas, hoeveel is 2 + 2 ?

Klas roep uit: 7 ! 2 ! 9 ! 0 ! 10 ! … (en laaste, maar nie die minste nie, roep piet postmodernis uit): blou !

Meneer: Oe-ai, julle is so oulik en goed met wiskunde. Baie mooi klas, julle het elkeen ‘n ander manier om by die ‘antwoord’ uit te kom ... wat ons in elkgeval nie weet nie. Maar onthou julle is almal eintlik ‘reg’ en stem eintlik almal saam, veral jy piet, jy is ook reg. Dankie vir jou 'ander' manier van getalle lees !

Martin: Die antwoord is vier !

Meneer: Maar my &^%($#@$#! Martin, ons weet mos dit kan enigiets wees, behalwe vier. Moet jy nou staan en ‘anders’ wees as ons ‘anders’ wees ?

Martin: Maar is ek dan nie ook 'reg' nie ? As hulle ook almal reg mag wees, hoekom nie ek ook nie ? Meneer sê dan dat meneer weet nie wat die antwoord is nie, en daarom help ek meneer. Hoe kan meneer dan vir my sê dit is nie vier nie as meneer dan nie self weet dit is nie vier nie ?

Meneer: Ag, moet jy jouself nou weer gaan staan en slim hou ? Jou 'oppervlakkige kritiek' kan ons natuurlik maklik beantwoord, maar 'ons' dink nie jy het 'n genoegsame 'teoretiese onderbou' om te verstaan nie.

Martin: Maar, meneer, ek probeer net die antwoord op die som gee ?

Meneer: "Net-die-antwoord-op-die-som-gee" Wie dink jy flous jy ? Ek kan mos duidelik sien dat jy een of ander sosiale belang van jou en jou onverdraagsame gereformeerde tradisies probeer dien met so 'n antwoord. Kom nou, wees nou eerlik, "verklaar jou filosofiese denkwapens", plaas jou 'voorveronderstellings' op die tafel, jou, jou "calvinis" Sê vir ons wat jy EINTLIK die hele tyd probeer sê vir ons wat 'anders' is ?

Martin: Wat ek 'eintlik' probeer sê is, dat die antwoord vir ons ALMAL 'vier' is ?Meneer: Ja, daar sê jy dit self ! Omdat JY glo dit is vier, nou moet ons almal by jou manier van wiskunde doen aanpas.

Martin: Huh ?

Meneer: JY dink seker jy is die enigste een wat die waarheid ken !? Jou pa het seker op die grens in Angola geveg en is 'n ART ouderling ?

Martin: Huh ?

Meneer: Hoekom is jy so onverdraagsaam teenoor die res van die klas se ander manier van wiskunde doen ? Dink jy JY het die waarheid in pag ? Dit is mense soos jy wat homofobies raak. Hoekom is jy nie bietjie nederiger nie ? "Twee-plus-twee-is-VIER"!? Wat gaan jy volgende vir ons sê: God het alles geskape, Jesus Christus is God en die Bybel is die absolute waarheid ?

Martin: Ja, vir ons ALMAL, hier staan ek, ek kan nie anders nie. _____________________________

Die nuutste dogmatisme en onwrikbare geloof van ons tyd: “Dit beteken dat waarheid nooit objektief vasstaan nie.”

Nooit nie ?

Goed, dit beteken dat hierdie sin “Dit beteken dat waarheid nooit objektief vasstaan nie” (en die hele boodskap van Snyman se boek inkluis) nou en vir die toekoms ook nie meer waar is en vasstaan nie.

So terloops, dit is een van die redes (saam met die prys) waarom ek besluit het om nie die boek aan te koop en te lees nie, want die ‘subjektiewe waarheid’ daarin is al lankal reeds nie meer die ‘waarheid’ nie. Ek kan die tyd vrugbaarder spandeer om om absolute waarhede te gaan lees in die Bybel en in geskrifte wat dit bely en uiteensit, o.a. die gereformeerde belydenis.

Nee, nee, probeer Snyman terugveg, "Maar die teks beteken nie sommer enigiets afhangende van die leser se ideologie nie. ʼn Leser se verstaan van die Bybel geskied altyd binne ʼn verantwoorde raamwerk, soos die manier hoe betekenis gekry word; die belange wat gedien word; die soort wêreld wat voorsien word; die rolle, pligte en waardes wat voorgehou word en die soort sosiopolitiese praktyke wat geregverdig word."

Maar, as jy in ‘n gat is, moet jy ophou grawe.

Want, hierdie paragraaf van Snyman beteken juis dat binne die 'raamwerk en sosiale belang' van die apartheidsbedeling dit regverdig en aanvaarbaar was en is, asook vir hulle wat die Bybel dan 'anders' (deur apartheidsbrille) lees, is dit mos reg en aanvaarbaar ?

Soos een van u gunstige resensies (HJM van Deventer) dit stel aangaande die lees van tekste (spesifiek Snyman s’n): “Hopelik sal die bespreking verder strek as die blote opstelling van antitetiese stellings. Om dit te voorkom word twee lesings voorgestel: die eerste om die sentrale argument te volg en die tweede om dan daardie argument ook op die lees van hierdie teks van toepassing te maak!”

Ja, inderdaad !

Die waarheid is 'subjektief'
Indien die sentrale argument van Snyman se boek, nl. dat waarheid subjektief is, ook van toepassing gemaak word op sy eie ‘beoordeling’ van ander ‘sosiale belange’, dan sal gevind word dat sy ervaring net so goed of sleg is as ‘n ART apartheidsteoloog s’n, en sien ek regtig geen rede waarom Snyman en alle ander nuwe SA demokratiese teoloë enigsins op sogenaamde ‘hoër morele gronde’ staan as die vorige bedeling nie ?

Onthou: “Christianity would be impossible without universal propositions (lees: ‘objektiewe waarhede’) … empiricism (‘subjektiewe waarhede’) can neither produce nor justify any universal proposition. The explanation is obvious: Experience is never universal." - Gordon Clark, “Lord God of Truth”.,p.35

As waarheid ‘nooit’ objektief vasstaan nie, kan ‘n mens mos nie jou subjektiewe idee van waarheid, geregtigheid, vrede, naasteliefde, versoening, ens. terug projekteer na die verlede nie ? Hou jou subjektiewe meningtjie vir jouself.

Die meeste wat ‘n mens dan kan doen is om te sê oor apartheid (of enige ander saak), wat my proffies vir my gesê as hul nie saamstem met die inhoud van my werkstukke nie, nl. “Baie interessant …”

As, volgens die aanhaling hierbo, die mens en sy 'sosiopolitiese praktyke' die norm is wat ons lees van die Bybel 'verantwoordelik' hou, dan beteken dit inderdaad dat die (postmoderne) problematiek van 'Bybel en mag' nou glad nie verdwyn het nie. Inteendeel.

Snyman en ander nuwe sa teoloë het ‘mag’ bloot verskuif van die ART (via die konfessies en kerkrade) na die Grondwet (via die parlament en die howe). Die Nuwe SA gaan die 'onderdrukkende kerkrade' se 'magsmisbruik' na 'n sondagskoolpiekniek laat lyk, soos hul al meer konsekwent hul gelykheid van godsdienste, gay en feministiese agenda gaan afdwing op hulle wat die Bybel 'anders' as Unisa lees.

Soos een van u gunstige resensies (HJM van Deventer) dit ook stel: "Dit bring Snyman daarby uit om die saak van die Bybel en mag op die tafel te plaas (p. 111 e.v.) en te ondersoek hoe die Bybel gebruik kan word om monologiese deklarasies te maak wat vanweë ʼn gebrekkige historiese bewussyn en ʼn positivistiese wetenskapsbeskouing nie gekritiseer kan word nie. Sodoende kan ʼn bepaalde (openbare of verborge) transkrip in stand gehou word. Snyman toon egter nie duidelik aan waarom ʼn nuwe openbare transkrip noodwendig beter sou wees as ʼn vorige nie."

En dit is waar Snyman op eindig.

Die verskuiwing van mag
Gesag, mag, onfeilbaarheid, waarheid, geregtigheid, ens verdwyn nooit nie, dit word net verskuif.

Die volke om Israel het dit in die natuurgode geplaas.
Die Romeinse ryk in die keisers
Die Rooms-Katolieke Kerk in die pous en die sigbare kerk

Snyman, op sy beurt, verwerp klaarblyklik die 'positivering' (lees sistematiese konfessionele teologie en belydenis) van die ATR (wat die Apostoliese Geloofsbelydenis van alle kerke deur die eeue insluit), en verruil dit goedmaklik vir die 'nuwe openbare manuskrip', die Grondwet van die Nuwe SA, met sy humanisties liberale menseregte ideologie, wat deur die Unisa fakulteit sedert die koms van die profeet Deist 'teologies regverdig' is vir ‘n nuwe utopia wat moes aanbreek.

En dalk omdat die huidige utopia tans so klaaglike mislukking is … moet ons ‘n paar dooie perde van die verlede nog gaan skop ? (in rugbytaal uitgedruk, net om te wys ek is ook van hierdie wêreld: om iemand in die stort te duik, lank na die wedstryd al verby is)

'n Ander gunstige resent (Reggie Nel) stel dit nog duideliker: "As indicated, this work deals powerfully with acute and complex matters. Snyman does this not by suggesting new developments from the fields of Biblical sciences and Hermeneutics. In fact, he states that these insights in Hermeneutics have been around for some time now. What is however refreshing is the way in which he brings these home, in terms of the pressing questions of a progressively maturing faithful, but also constitutional democracy."

As Snyman maar net die verwerping van die sg. apartheidsideologie voorgestaan het, dan sou hy nog baie Christene van die ATR agter hom moontlik verenig het. Maar, hy en die ander antropoloë by die godsdiens en 'teologie' fakulteit van Unisa wil die enigste Troos in lewe en sterwe, in liggaam en siel, ons Here Jesus Christus ook probeer wegneem.

Die ‘apartheidsisteem’ het geval, maar die ‘apartheidsdenke’ (lees: gereformeerde geloof) het nog nie geval nie, en DIT is vir Snyman ‘n groot steen des aanstoots.

Daarom die uitspraak: "Dit sien mens duidelik in die gesprekke rondom die geloofsbelydenis oor die liggaamlike opstanding van Jesus. Mense wat laasgenoemde nie kan bely nie, moet uit die Christelike kerke padgee."

Snyman beskryf dan sy 'probleem' met die debat oor Jesus se liggaamlike opstanding as volg: "In die debat word Jesus se dood en opstanding voorgehou as sou dit meer sin het as sy lewe. As sondelose en bowehistoriese figuur word hy geprojekteer as Seun van God wat versoening vir die mense se sondes kom doen het. Maar die fokus op sy dood en opstanding maak van sy geskiedenis op aarde net ’n oorgangsfase na die ewige eintlike wêreld. Die ‘hier en nou’ word versaak met ernstige gevolge. As lidmaat van ’n kerk in wie se midde die teologiese regverdiging van apartheid ontstaan het en later nooit kragdadig beveg is nie, word my bewussyn van ’n kollektiewe verantwoordelikheid nerens deur dié Jesus-teologie aangespreek nie. Trouens, in die plek van my eie verantwoordelikheid kom ’n kinderlik-passiewe verwagting dat my dade sonder gevolge kan wees, want Jesus het mos daarvoor gesterf. Die gelowige bly blind daarvoor dat dade, ook leesdade, gevolge het."

Dit klink mooi en vroom die woorde dat ons geloof as't ware nie 'n 'pie in the sky' moet wees nie (daarmee stem ons kuyperiaanse calvinisme mos volkome saam), soos een van sy gunstige resente (HJM van Deventer) spottenderwys na verwys: "Wat die voornemende leser opval wanneer hierdie netjiese publikasie ter hand geneem word, is dat dit veel swaarder voel as die pienk slapband geskriffies met gewaande godsdienstige inslag wat boekwinkels se rakke vol staan.” (kursief bygevoeg – SLC).

En tog, om maar Snyman se ‘etiek van Bybel lees’ te volg, is daar iets 'agter' hierdie woorde van Snyman wat hy nie op die tafel geplaas het nie, heel moontlik omdat dit nie sy 'sosiale belange' dien nie ?

Is daar nie baie meer agter die verwerping van die liggaamlike opstanding, as bloot die feit dat dit mense (verkeerdelik) van die hier-en-die-nou op aarde verantwoordelikheid teenoor my medemens wil ontsnap nie, en roekeloos lewe nie ?

Ek vermoed so, en omdat ek, volgens Snyman, ook geregtig is op ‘n siening, gaan ek dit gee:
Die Teks
Ek wil begin deur iets te doen, om die woorde van die (postmoderne?) Captain Kirk te gebruik “To go where no (postmodern) man has gone before” … en dit is ... om na die gesaghebbende Teks te gaan. Nie die Teks wat ‘uit die lug geval het’ nie, maar wat God deur al die eeue deur sy Gees en Woord bewaar het vir sy kerk, ook vir hierdie dag:

Want ons moet almal voor die regterstoel van Christus verskyn, sodat elkeen kan ontvang wat hy deur die liggaam verrig het, volgens wat hy gedoen het, of dit goed is of kwaad.
– 2 Kor.5:10

Hulle wat die liggaamlike opstanding betwyfel, het nie probleem, so lyk dit vir my, met ‘Jesus’ (die mens) nie maar wel met die ‘Christus’ (die Seun van God, sondeloos, God self).
Want laasgenoemde beteken Hy is ook die Regter, daarom die woorde ‘voor die regterstoel’ verskyn “sodat elkeen kan ontvang wat hy deur die liggaam verrig het, volgens wat hy gedoen het, of dit goed is of kwaad”

Die liggaamlike opstanding van Christus, bevestig nie net dat Hy leef nie, maar ook dat Hy regter gaan wees oor wat ons “deur die liggaam” verrig het. Ja, wat ons hier gedoen het op aarde, in vlees en bloed ‘hier-en-nou’, in die dae van apartheid, maar, ook in die dae van demokrasie en menseregte.

Daar val Snyman se skynaanklag, nl. dat die leer van die liggaamlike opstanding ons ‘hier-en-nou’ sogenaamd onverantwoordelik en ‘passief’ maak heeltemal en totaal plat. Inteendeel, dit laat ons juis nougeset let op hoe ons nou hier lewe teenoor God en ons naaste.

Maar, verder bevestig die liggaamlike opstanding ook dat daar ‘goed en kwaad’ is, dus reg en verkeerd. En dit maak baie seer, as jy onwrikbaar glo dat waarheid ‘subjektief’ is.
Daar is dus woorde, denke en dade wat reg is en daar is dié wat verkeerd is.

Dit beteken daar is en moet iets wees soos ‘n vaste norm of standaard waarvolgens Jesus as regter gaan oordeel. Iets wat ons sal noem ‘objektiewe waarheid’. Nee, nie die grondwet van enige land nie, nie die apartheidsbedeling nie, maar God se Wet vir alle mense, alle tye, alle omstandighede.

En daarom is die ‘liggaamlike’ opstanding ook ‘n getuienis daarvan dat daar een Weg, en een Waarheid en een Lewe is: Jesus Christus, die Seun van God, gebore uit die maagd Maria. Hy en Hy alleen is die weg van verlossing, na die ewige lewe, na die Vader. Geen apartheidsondaar, geen menseregtesondaar, kan na die Vader kom behalwe deur Christus nie.

En as die ‘liggaamlike opstanding’ van al hierdie ‘absolutes’ getuig: een waarheid, een oordeel, een regter, van goed en kwaad, dan is dit ‘n groot struikelblok en probleem vir hulle wat bv.:
- ander gode as die God van Abraham, Isak en Jakob, die Vader van Jesus Christus wil aanbid.
- wat glo al die nie-Christelike gelowe lei ook na die hemel.
- wat in hul kwade homoseksuele of immorele heteroseksuele lewenswyses wil volhard.
- wat God se skeppingsorde ten opsige van man en vrou wil omverwerp.
- wat mense wat die Bybel ‘anders’ lees se grond wil besteel onder die dekmantel van ‘grondhervorming’
- wat aborsiemoord wil goedpraat.

M.a.w. die sogenaamde ‘apartheidsmanier’ (lees gereformeerde-konfessionele manier) van Bybel lees wat al die nuwe SA se ‘nuwe lewensstyle’ veroordeel, dien nié die ‘sosiale belange’ van die feministiese-homoseksuele-androgene ‘gay’ nuwe SA nie … en daarom moet dit ook gaan.
‘n ‘Post-apartheids’ humanistiese ideologie onder die dekmantel van ‘teologie’.

Die nuwe SA, met sy stokoue horingoue humanistiese geloof in die Mens en sy vermoë, sal homself (skuus, haarself) red. Sy (moeder natuur: Sophia?) het nie ‘n (manlike patriargale) Verlosser, Jesus Christus, meer nodig nie. Sy sal haarself verlos, deur van alle ‘geskeidenheid’, fisies én geestelik ontslae te raak. Alle ‘geskeidenheid’ tussen godsdienste, tussen man en vrou, tussen geslagte sal opgehef word.

Die antitese van Gen.3:15 moet ook gaan !

Dit is dan ook g’n wonder dat Unisa se voorvaders niks wou weet van een van die gereformeerd-konfessionele gelowiges se voorvaders, Paulus, nie:
30 God het dan die tye van onkunde oorgesien en verkondig nou aan al die mense oral dat hulle hul moet bekeer, 31 omdat Hy 'n dag bepaal het waarop Hy die wêreld in geregtigheid sal oordeel deur 'n Man wat Hy aangestel het, en Hy het hiervan aan almal sekerheid gegee deur Hom uit die dode op te wek. 32 Maar toe hulle van die opstanding van die dode hoor, het sommige begin spot, en ander het gesê: Ons sal u weer hieromtrent hoor. – Hand.17:30

Die ewigheid en die hier-en-die-nou is op die spel
En, omdat die mens God se oordeel vrees, en die vergifnis in Christus verag, daarom gaan hul oor tot die ontkenning van die finale oordeel wat gaan plaasvind, en wil die hier en nou allesbepalend maak.

Snyman is reg, heeltemal reg as hy sê: “Die gelowige bly blind daarvoor dat dade, ook leesdade gevolge het”

Wat en hoe ons lees, bepaal hoe ons dink, praat, skryf en doen.

Daarom ook Christus se waarskuwende woorde: "36 Maar Ek sê vir julle dat van elke ydele woord wat die mense praat, daarvan moet hulle rekenskap gee in die oordeelsdag. 37 Want uit jou woorde sal jy geregverdig word, en uit jou woorde sal jy veroordeel word." Matt.12

Snyman en almal wat soos hy ‘anders’ lees, wie se leesdaad wat weier om te glo aan die liggaamlike opstanding va Jesus Christus, se ongehoorsame lees het gevolge, nie net gevolge vir die hier-en-nou nie, maar ook vir die ewigheid:
14 En as Christus nie opgewek is nie, dan is ons prediking vergeefs en vergeefs ook julle geloof; 15 en dan word ons valse getuies van God bevind, omdat ons teen God getuig het dat Hy Christus opgewek het, wat Hy nie opgewek het nie, ten minste as die dode nie opgewek word nie. 16 Want as die dode nie opgewek word nie, dan is Christus ook nie opgewek nie; 17 en as Christus nie opgewek is nie, dan is julle geloof nutteloos, dan is julle nog in julle sondes; 18 dan is ook die wat in Christus ontslaap het, verlore. 19 As ons net vir hierdie lewe op Christus hoop, dan is ons die ellendigste van alle mense. - 1 Kor.15

As Christus nie opgewek is nie, dan is die prediking vergeefs. Dan is ons nog in ons sonde, dan kan ons in elk geval niks goeds doen om ons tyd se ‘sosiale belange’ te dien nie. Dan kan daar geen ‘beter’ SA hier-en-nou of in die toekoms wees nie.

Maar, dan beteken dit ook, in die woorde van Snyman: “Dit sien mens duidelik in die gesprekke rondom die geloofsbelydenis oor die liggaamlike opstanding van Jesus. Mense wat laasge-noemde nie kan bely nie, moet uit die Christelike kerke padgee.”

Iemand wat nie glo in die liggaamlike opstanding van Christus hoef nie pad te gee uit die kerk van Christus nie, want sy belydenis van nie-opstanding, is ‘n getuienis dat hy reeds padgegee uit die kerk van Christus.

So iemand, indien hy nog aan die ‘sigbare kerk’ behoort gaan luister ‘tevergeefs’ na prediking.
So iemand maak van God ‘n valse getuie (en van homself ‘n valse profeet).
So iemand se ‘geloof’ is nutteloos, dit is geen ware geloof nie maar 'n ideologie.
So iemand is nog dood in sy sondes.
So iemand is verlore.

So iemand is is die ‘ellendigste van alle mense’, omdat hy ‘net vir hierdie lewe op Christus hoop’

Tragies.

Ja, ons ‘leesdade’ het gevolge. Dit is ‘n saak van lewe en dood.

'n Uitnodiging
Beste prof Snyman en ander wat u denke volg, u as medemense is altyd welkom in Christelike kerke, nie om julle dwalinge en ‘valslike sogenaamde kennis’ te kom versprei nie, maar om die ware evangelie van Christus te kom aanhoor:

Want in die eerste plek het ek aan julle oorgelewer wat ek ook ontvang het, dat Christus vir ons sondes gesterf het volgens die Skrifte;
en dat Hy begrawe is, en dat Hy op die derde dag opgewek is volgens die Skrifte;
en dat Hy aan Céfas verskyn het; daarna aan die twaalf. … 1 Kor.15:3-5

Dit is 'n betroubare woord en werd om ten volle aangeneem te word, dat Christus Jesus in die wêreld gekom het om sondaars te red, van wie ek die vernaamste is.
- 1 Tim.1:15

Die wysheid van die OT literatuur waarsku vir my en u:

“Daar is 'n weg wat vir 'n mens reg lyk, maar die einde daarvan is weë van die dood.” – Spr.14:12

Ja, as daar geen ‘objektiewe waarheid’ is nie,
As die Bybel nie God se Woord is wat bepaal hoe ons ‘sosiale belange’ God en ons naaste moet dien nie,
As die Bybel nie die bron is wat ons ‘vooronderstellings’ en ‘leestrategie’ toets en bepaal nie,
dan is daar geen rede waarom enige lees van die Bybel aanvaarbaar is of nie.

Dan is ons almal dood in ons sonde en verlore.

Waarom nog enige ‘belange dien’ hier-en-nou, want:

“As die dode nie opgewek word nie, laat ons dan eet en drink, want môre sterf ons! “ (1 Kor.15:32)

Niemand ontken die gevaar en beïnvloeding van ons vooronderstellings en ‘sosiale belange’ nie.

Die vraag is egter of ons slagoffers is daarvan, en of ons dit toets, meet en ‘loog’ aan die hand van die Heilige Skrif deur die leiding van die Heilige Gees, in volhardende gebed ?

Die vraag is verder, al is ons baiemaal slagoffers van verkeerde veronderstellings en sosiale belange, of God, die Skepper van hemel en aarde, die Logos, ‘n slagoffer is van die mens se vooronderstellings en sosial belange ?

Bring die redding in Christus nie ook herstel van denke, voorveronderstellings en om ons sosiale belange in die lig van sy Koninkryk te sien nie ?

“En ons weet dat die Seun van God gekom het en ons verstand gegee het om die Waaragtige te ken; en ons is in die Waaragtige, in sy Seun, Jesus Christus. Hy is die waaragtige God en die ewige lewe. My kinders, bewaar julleself van die afgode. Amen.” – 1 Joh.5:20,21

Die Satan het in die begin van die geskiedenis gevra: Is dit so dat God gesê het ?

Vandag vra, mislei hy: Kan die mens God en sy wil ooit ken ?

Snyman vra nie net paradigmaskuif moet maak van
- objektiewe na subjektiewe waarheid nie,
- hy vra dat ons ‘n skuif maak van teologie na antropologie,
- ‘n skuif van die gereformeerde konfessionele geloof na die postmoderne ideologie,
- van die algemene ongetwyfelde geloof van die Christelike kerk van alle eeue soos bely in die Apostoliese Geloofsbelydenis na ‘n eksistensiële humanistiese utopia.

Ek glo ...
Daarteenoor glo ek van harte, dat ons moet bly by die Heilige Skrif soos bely in die gereformeerde belydenis, moet bly by die geloof van ons vadere, met gebreke en al (o.a. Totius en Stoker), en saam met al die kerke en gelowiges deur al die eeue bely, deur sy Gees en Woord:

Ek glo in God die Vader, die Almagtige, die Skepper van hemel en aarde;

en in Jesus Christus, sy eniggebore Seun, ons Here;
wat ontvang is van die Heilige Gees, gebore uit die maagd Maria;
wat gely het onder Pontius Pilatus, gekruisig is, gesterf het en begrawe is en neergedaal het na die hel;
wat op die derde dag opgestaan het uit die dood;
opgevaar het na die hemel en sit aan die regterhand van God, die almagtige Vader,
vanwaar Hy sal kom om die lewendes en die dooies te oordeel.

Ek glo in die Heilige Gees;
ek glo aan ’n heilige, algemene, Christelike kerk, die gemeenskap van die heiliges;
die vergewing van sondes;
die opstanding van die liggaam
en ’n ewige lewe.
Amen.

Groete
Van ‘n ‘gemiddelde gereformeerde dominee en lidmaat’ van die Christelike kerk van alle eeue, wat glo en bely dat Christus vir ons sondes gesterf het en uit die dode opgestaan het.